top of page

הי, שם

شاركوا:

يوم بعد الاحتلال؟

יום אחרי הכיבוש?רולא דאוד
00:00 / 01:04

مزعج، وربما حزين في الواقع، اللعب في لعبة التخيل لما سيكون هنا بعد الاحتلال. عموما، كلانا لا نستطيع التخيل كيف ستبدو خريطة البلاد بعد انتهاء الاحتلال. دولة واحدة أم دولتين، أم كونفدرالية ثنائية القومية، الفيدرالية الاشتراكية للشرق الأوسط؟ ليس الأمر أن كل واحد منا ليس لديه رؤيتنا الشخصية لإنهاء الاحتلال، لكن الأمر واضح لكلينا: بقدر ما هو لطيف رسم خطوط على الخرائط والحلم بالتحرر الوطني، من أجل وقف إراقة الدماء ومنع المزيد من العائلات من فقدان أحبائها، يجب أولاً أن ننهي على الفور الواقع الذي يعيش فيه الملايين من الناس تحت السيطرة العسكرية والعنيفة من قبل دولة اسرائيل. نعم، نعتقد أنه قبل الرؤى الوطنية وقبل أحلام التحرير، من المهم اتخاذ خطوات تسمح للناس بالعيش.


عندما كنا صغارًا، قيل لنا أنه عندما نكبر – سيحل السلام هنا.  قيل لليهود بيننا أنه "عندما تكبرون لن تضطروا   إلى الالتحاق بالجيش". نحن الآن في منتصف الثلاثينيات من العمر، ولا يبدو أن نهاية الاحتلال قريبة، بل على العكس: هذه الأيام وصلت النخبة من المستوطنين إلى السلطة وهي أقوى من أي وقت مضى. والأهم من ذلك كله، يبدو أن السلام أبعد من أي وقت مضى. هل فكرت في المرة الأخيرة التي خاض فيها حزب الانتخابات (ولدينا الكثير منهم) تركزت أجندته على السلام؟ لا يمكننا تذكر أمر كهذا حتى. يكاد لا يوجد حديث عن السلام في مجتمعنا. السلام كفكرة مطلب غاب عن الخطاب العام واختفى ودفن في القبو. حتى في معسكر السلام، إذا كان لا يزال هناك شيء من هذا القبيل في إسرائيل، فهم لا يتحدثون عن السلام. وربما لهذا السبب بالتحديد من المهم أن نسأل أنفسنا كيف سيبدو الواقع في اليوم التالي للسلام.

في خيالنا السياسي، فلسطينية ويهودي من مواطني اسرائيل، السلام هو في المقام الأول مساواة، واختفاء الحديث عنها يرتبط ارتباطًا وثيقًا بإرساء الوضع الراهن المشوه في مجتمعنا والحفاظ عليه. نتخيل واقعًا قائمًا على المساواة حيث تكون ملكية هذا البيت مشتركة، بشكل فعلي. وليس وجودًا مشروطًا في البلاد، ولا مساواة على الورق وتمييزًا عمليًا - بل ملكية بيت كاملة ومشتركة. نحن نؤمن بأن السلام - وهو واقع لا يسيطر شعب فيه على الآخر- سيسمح للأجيال القادمة أن تولد هنا، لأية عائلة على جانبي الحدود أو خارجها، بأن يعرفوا أنهم ولدوا في أرض هي حقًا لهم، وأن لا أحد يجادل في ذلك. ستسمح الملكية المشتركة الحقيقية والعميقة لهذا البيت للخيال بالازدهار. كل شخص يستطيع أن يكون ما يريده، كل رجل وكل امرأة. بلا حدود ولا حواجز. يمكن للفتاة الفلسطينية المولودة في قلنديا أو اللد أن تكون رئيسة حكومة للجميع في هذه البلاد.


هذا يعني أيضًا أن واقع السلام هو واقع من العدالة الاجتماعية. ليس بلا نضال وليس بشكل تلقائي أوتوماتيكي.  نحن نعلم أنه بغض النظر عن الاحتلال، تعمل القوى المحافظة والنخب الرأسمالية هنا بلا كلل لتعميق عدم المساواة وجني الأرباح من الموارد الطبيعية والعاملين. من الواضح لنا أنه حتى بعد الاحتلال، فإن النضال الطبقي من أجل مجتمع قائم على المساواة والعدالة، والذي لا يزال قائما حتى اليوم، سيكون مريرًا وصعبًا، وسيكون لدى النخبة الكثير لتخسره. لكن واقع السلام سيزيل من أيدي هذه النخب واحدة من أكثر الأدوات فاعلية، وهي زرع الفرقة والكراهية، وهي أداة تُستعمل طوال الوقت مرة تلو الأخرى، ونرى كل يوم مدى فعاليتها في الفصل بين الناس. فكروا كم أسهل على اليهودي الذي يعاني تحت وطأة الوجود وغلاء المعيشة في إسرائيل بأن يتخيل أنه أقرب إلى يتسحاق تشوفا لأنه يهودي مقارنة بشخص عربي يعاني مثله تمامًا وفي نفس الواقع. من ناحية أخرى، نفس الشخص اليهودي الذي يناضل بجانب نفس الشخص العربي ضمن النضال ضد تهجير السكان من يافا، أو لرفع الحد الأدنى للأجور، أو من أجل قانون التعليم المجاني منذ الولادة. فكروا في هذا اللقاء، الذي يسمح لكل جانب بالتعرف على إنسانية الطرف الآخر والمصالح المشتركة بينهما، وهو لقاء يفتح لكلا الطرفين إمكانية أن يكونا في نفس الجانب - الجانب الذي يسعى لتحقيق المساواة، من أجل العدالة المشتركة.


إن إنهاء العنف والصراع القومي سيسهل علينا اقتراح تقسيم مختلف للمجتمع: من ناحية، هناك أغلبية كبيرة من الناس الذين لديهم ما يكسبونه من تغيير الواقع القائم، من اليهود والعرب. ومن الناحية الأخرى هنالك  أقلية صغيرة من الناس الذين يستفيدون من الواقع كما هو بالضبط، ويمكنهم أيضًا أن يكونوا، بالمناسبة، من اليهود والعربي


نضالنا لن ينتهي في اليوم الذي ينتهي فيه الاحتلال. لكن مما لا شك فيه أن انسحاب الاحتلال من ساحة النضال سيكون خطوة مهمة لا مثيل لها، ليس فقط لإنهاء إراقة الدماء والعنف وفي طريق تحرير الشعب الفلسطيني، بل أيضًا حجر أساس مهم  في النضال من أجل المساواة والعدالة الاجتماعية والاقتصادية لنا جميعًا.



 رلى وألون-لي تخيلا إسرائيل بعد الاحتلال ضمن مشروع "صورة النصر"

تحرير: شني بايس.


في فترات التصعيد والقتل من الصعب تخيّل واقع آخر. ألون-لي ورلى يصران على ضرورة تخيّل السلام

אלון-לי גרין

אלון-לי גרין

רולא דאוד

רולא דאוד

18.5.23

שתפו:

יום אחרי הכיבוש?

יום אחרי הכיבוש?רולא דאוד
00:00 / 01:04

משעשע, ואולי בעצם עצוב, לשחק במשחק הדמיון של מה יהיה כאן אחרי הכיבוש. הרי שנינו לא יכולים לשער כיצד תיראה מפת הארץ לאחר שהכיבוש יסתיים. מדינה אחת, שתי מדינות, קונפדרציה דו-לאומית, פדרציה סוציאליסטית של המזרח התיכון? זה לא שאין לכל אחד ואחת מאיתנו את חזונו האישי לסיום הכיבוש, אלא שלשנינו ברור: ככל שזה נחמד לשרטט קווים על מפות ולחלום על שחרור לאומי, כדי להפסיק את שפיכות הדמים ולמנוע מעוד משפחות לאבד את יקיריהן, צריך קודם כל לסיים באופן מיידי את המציאות שבה מיליוני בני אדם חיים תחת השליטה הצבאית והאלימה של מדינת ישראל. כן, אנחנו מאמינים שלפני חזונות לאומיים, לפני חלומות על שחרור, חשוב לעשות צעדים שיאפשרו לאנשים לחיות. 


כשהיינו קטנים לשנינו אמרו שכשנהיה גדולים - כבר יהיה פה שלום. ליהודים שבינינו סיפרו ש"כשתהיו גדולים כבר לא תצטרכו ללכת לצבא". אנחנו כבר באמצע שנות השלושים לחיינו, ולא נראה שסיום הכיבוש התקרב, אפילו להיפך: בימים אלה אליטת המתנחלים עלתה לשלטון והיא חזקה מאי פעם. ויותר מכל, נראה שהשלום רחוק מאי פעם. חשבתם מתי בפעם האחרונה רצה בבחירות (ויש לנו המון מהן) מפלגה שבמרכז סדר היום שלה עמד השלום? אנחנו לא מצליחים להיזכר בפעם כזו. אין כמעט דיבור על שלום בחברה שלנו. השלום כרעיון, כדרישה, נעדר מהשיח הציבורי, הועלם ונקבר במרתף. גם במחנה השלום, אם עדיין יש דבר כזה בישראל, לא מדברים על שלום. ואולי דווקא בגלל זה חשוב לשאול את עצמנו כיצד תיראה המציאות ביום שאחרי השלום.


בדמיון הפוליטי שלנו, פלסטינית ויהודי אזרחי ישראל, שלום הוא קודם כל שוויון, והיעלמותו של הדיבור עליו קשורה קשר הדוק להתבססותו ולשימורו של הסטטוס קוו המעוות בחברה שלנו. אנחנו מדמיינים מציאות שוויונית שבה בעלות הבית היא משותפת, אבל באמת. לא נוכחות על תנאי בארץ, לא שוויון על הנייר ואפליה בפועל - אלא בעלות בית מלאה ומשותפת. אנחנו מאמינים ששלום - מציאות בה אין עם אחד השולט על השני - יאפשר לדורות הבאים שייוולדו כאן, לכל משפחה שהיא ובשני צידי הגבול או הלא-גבול, לדעת שהם נולדו לארץ שהיא באמת שלהם, שאין אף אחד שמערער על כך. בעלות בית עמוקה תאפשר לדמיון לפרוח. כל איש ואישה יוכלו להיות מה שהם רוצים. בלי מגבלות, בלי חסמים. הילדה הפלסטינית שתיוולד בקלנדיה או בלוד תוכל להיות ראשת הממשלה של כולם בארץ הזו.


מכאן יוצא שמציאות של שלום היא גם מציאות של צדק חברתי. לא בלי מאבק ולא באופן אוטומטי. אנחנו הרי יודעים שגם בלי קשר לכיבוש, כוחות שמרניים ואליטות של ההון פועלים כאן ללא לאות כדי להעמיק את האי-שוויון ועל מנת לחלץ רווחים ממשאבי הטבע ומהאנשים העובדים. ברור לנו שגם אחרי הכיבוש המאבק המעמדי לחברה שוויונית וצודקת, שמתקיים גם כיום, יהיה מר וקשה ושלאליטה יהיה הרבה מה להפסיד. אבל מציאות של שלום תסלק מידיהן של האליטות הללו את אחד מהכלים האפקטיביים ביותר לזריעת פילוג ושנאה, כלי שמופעל שוב ושוב ושוב, ושאנחנו רואים יום יום עד כמה הוא יעיל בהפרדה בין אנשים. תחשבו כמה קל יותר לאדם יהודי שנאנק תחת עול הקיום ויוקר המחיה בישראל לדמיין שהוא קרוב יותר ליצחק תשובה משום שהוא יהודי מאשר לאדם ערבי שסובל בדיוק כמוהו ומאותה המציאות. תחשבו, לעומת זאת, על אותו אדם יהודי שנאבק לצד אותו אדם ערבי במסגרת התנגדות לפינוי תושבים מיפו, או למען העלאת שכר המינימום, או למען חוק חינוך חינם מגיל לידה. תחשבו על המפגש הזה, שמאפשר לכל צד להכיר באנושיות של הצד השני ובאינטרסים שמשותפים לשניהם, מפגש שפותח בפני שני האנשים את האפשרות להיות באותו הצד - הצד שחותר לשוויון, לצדק משותף.


סיום האלימות והסכסוך הלאומי יקל עלינו להציע חלוקה אחרת של החברה: בצד אחד רוב גדול של אנשים שיש להם מה להרוויח משינוי המציאות הקיימת, יהודים וערבים, ובצד האחר - מיעוט קטן של אנשים שמרוויחים מהמציאות בדיוק כמו שהיא, וגם הם יכולים להיות, אגב, יהודים וערבים. 


המאבק שלנו לא ייגמר ביום שבו יסתיים הכיבוש. אבל אין ספק שהסתלקותו של הכיבוש מזירת המאבק יהיה צעד חשוב מאין כמוהו לא רק לסיום שפיכות הדמים והאלימות ובדרך לשחרור העם הפלסטיני, אלא גם אבן דרך חשובה במאבק לשוויון ולצדק חברתי וכלכלי לכולנו.


רולא ואלון-לי דמיינו ישראל אחרי הכיבוש במסגרת פרויקט "תמונת ניצחון".

עריכה: שני פייס.

בתקופות של הסלמה והרג קשה לדמיין מציאות אחרת. אלון-לי ורולא מתעקשים שחייבים לדמיין שלום

אלון-לי גרין

אלון-לי גרין

רולא דאוד

רולא דאוד

18 במאי 2023

רולא דאוד

פרק מספר:

9

מנהלת ארצית שותפה של תנועת עומדים ביחד.

הצלת החטופים היא הצלת נשמתה של מדינת ישראל

מאבק במשבר האקלים או כרטיס טיסה לסילמן?

עם מה עובדות הנקיון באוניברסיטה צריכות להתמודד

איך צריך לנצל משברים?

إنقاذ المختطفين هو إنقاذ لروح دولة إسرائيل.

نصال في أزمة المناخ أم بطاقة دخول لسيلمان؟

كيف يجب على عاملات التنظيف في الجامعة التعامل مع ذلك؟

كيف يجب الانتصار في الأزمات؟

bottom of page